Cənub Qütbü, Yeni Zelandiya, Avstraliya, Cənubi Amerika, Cənubi
Afrika və hətta Qalapaqos sahillərində yaşayırlar. Böyüklük baxımından
30 – 105 sm. arasında dəyişik 17 qədər növü bilinməkdədir.
Ən iriləri
olan İmperator pinqvin 45 kq. ağırlığa çatar. İsti bölgələrə doğru
gedildikcə boyları kiçilər. Dənizlərdəki qabıqlılar , balıq və
mürəkkəbböcəyi ilə bəslənərlər. Tükləri kuş tüklərinə heç bənzəməz.
Kürəkləri qara və ya boz, qarın qisimləri ağ incə tüklərlə örtülüdür.
Növlər bir-birindən, başlarındakı rəngli tükləriylə ayrılar. Quyruqları
qısa və ayaqları bədənlərinin gerisində olduğundan rahatlıqla ayaqda
dayana bilərlər. Dənizdə, saatda 10 dəniz mili sürətlə yüzə bilərlər.
Hətta lazım olduğunda bu sürətlərini iki qatına çıxara bilərlər.
Qanadları uzun tüklər məhrum olub, qırılmadığı üçün uçmağa yaramaz. Buna qarşılıq üzərkən çox qüvvətli üzgəc
vəzifəsi görər. Pinqvinlər, buz üzərində sıçrayar və çox yaxşı
sürüşərlər. Sinələrinin üzərində yataraq üzgəc qanadlarının köməyiylə
xizək kimi sürüşərək, quruda bir neçə yüz/üz kilometr içəriyə qədər girə
bilərlər. Tək artıma mövsümlərində yumurtlamaq üçün quruya çıxarlar.
Bədənlərini örtən sıx tüklər və dəri altlarındakı qalın yağ təbəqələri
ilə Antarktika 'nın sıfırın altındakı dondurucu soyuqlarından
qorunarlar. Bədən istiliklərini nizamlayan avtomatik bir mexanizmə
sahibdirlər. Lazım olduğunda qan damarlarıyla dəriyə gedən qanı
azaldaraq, yüksəldərək və tüklərini dikləşdirərək bədən istiliklərini
nəzarət edərlər.
Cənub Qütbü pinqvinləri 40 °C-lik bədən istilikləriylə -40 °C-lik
Antarktika soyuğuna uyğunlaşma təmin edərlər. Bədənlərindəki tük, yağ və
qidalardan əldə etdikləri enerji və idarə mexanizmləriylə 80 °C-lik
istilik fərqinə dözərlər.
Antarktikanın kral pinqvinləri gündə ortalama 140 dəfə suya
dalayarlar. Bunun ancaq yüzdə onunda ov tuta bilərlər. Tük dibləri
dəriyə yaxın qisimdə istiliyə qarşı yalıtkan bir iç təbəqə meydana
gətirərək bədəni soyuqdan təhlükəsizliklə qoruyar.
Bəzi növlər, kürt dövrlərində dörd aya yaxın bir zaman aclığa
söykən/dözərlər. Bu dövrədə ağırlıqları yarı yarıya düşər. Antarktika
xaricində yaşayanların, su axıntıları və üzən buzlarla Cənub Qütbündən
gəldikləri sanılmaqdadır.
Artıma dövrələrində bir qisimi yan-yana evləndirər quraraq yüz minlərlə fərddən hasil olan kürt koloniyaları meydana gətirər. Yuva edənlər 2 – 3 yumurta yumurtlayar. İmperator (Aptenodytes forsteri) və kral pinqvin (Aptenodytes patagonica)
isə yuva etməz, bir yumurta yumurtlayar və tək yumurtalarını ayaqları
üzərində və qarınlarının altındakı gerçək kürt dərisinin altında
mühafizə edərək soyuqdan qoruyar. Yuva edənlərin kişiləri, dişilərinə
çaxıl daşları hədiyyə edərək pərəstişkarlıq edər. Dişi, qar/qazanclar
əridikcə bu daşlarla yuvasının səviyyəsini yüksəldər. Kişi və dişi
sırayla kürtə yatar. Kürt dövrəsində bir şey yeməzlər. Balalar ana və
ataları tərəfindən birlikdə baxılar və isidilər.
Pinqvinlər insandan qaçmadıqları üçün, yağlarından istifadə etmək
istəyənlər tərəfindən çox miqdarda ovlanaraq istehlak edilir. Çıxarılan
qanunlarla nəsilləri qorunmağa çalışılır. Dünyanın bir çox zooparkına da
uyğunlaşma təmin etdikləri görülmüşdür.
Qaynaq: http://az.wikipedia.org/wiki/Pinqvinl%C9%99r
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder