Bədəninin uzunluğu 75-88 sm, quyruğu
isə qısadır. Geniş qanadları var və açılan halda 2,4 m civarında olur.
Ayaqları barmaqlarına qədər tüklə örtülü olur. 2-3 yaşlarında
yetişkənliyə çatırlar.
Meşə və dağlarda yaşayırlar. Erkəklər həyatları boyu bir dişi ilə
cütləşir və eyni yuvadan istifadə edirlər. Yuvaları əlçatmaz yerdə olur.
Qartalların bəzi növləri 100 kq-a qədər yükü qaldıra bilirlər.
Qartalların bədən quruluşları hər cəhətdən qüsursuzdur. Qartallar həm
yerdən havaya qalxmaq üçün yüngül olmalı, həm də ovlarını tutduqda
rahatlıqla daşımaq üçün güclü olmalıdırlar. Bir qartalın 7000-dən çox
tükü var, ancaq bu tüklərin hamısının ağırlığı təxminən 500 qram edir.
Bundan başqa qartalların bədənlərinin daha yüngül olması üçün
sümüklərinin içi də boşdur. Qartalın skeletinin bütövlükdə ağırlığı 270
qramdan bir az çoxdur.
Bir qartal uçarkən özünə lazım olan gücün çoxunu qanadlarını çırpma
əsnasında, qanadının aşağıya doğru hərəkətindən alır. Buna görə qartalın
qanadlarını aşağıya doğru çəkən əzələlərin sayı qanadları yuxarı çəkən
əzələlərin sayından çoxdur. Bu əzələlər adətən quşun bədən çəkisinin
yarısına bərabər olur. Qartallar qanadlarının vəziyyətini dəyişdirərək
daha sürətli və ya daha yavaş uça bilirlər. Sürətlə uçmaq istədikdə
qanadlarının ön kənarlarını küləyə doğru çevirir və beləliklə "havanı
kəsirlər". Sürətlərini yavaşlatmaq istədikdə isə qanadlarının enli
hissəsini küləyə doğru çevirirlər.
Bütün qartalların gözlərində "niktitant pərdə" deyilən artıq göz
qapağı var. Bu qapağın funksiyası gözləri təmizləmək və qorumaqdır.
Qartallar balalarını yedirərkən göz qapaqlarını adətən yumurlar. Bu
balaların səhvən anasının gözlərinə zərər verməsinin qarşısını almaq
üçün alınan tədbirdir.
Qartalların tüklərində də yerə enmə üçün xüsusi dizayn var. Qartal
yerə enərkən quyruğunu havaya qaldırır və bədəninə görə bir bucaq
altında quyruğunu aşağı çəkərək sürətini azaldır. Qanadlarının uclarını
alçaldaraq onlardan əyləc kimi istifadə edir. Ancaq sürətini itirərkən
qanadların üstündə əmələ gələn hava axını qartalın yıxılma təhlükəsinin
artmasına səbəb olur. Qartal qanadlarının ucundakı üç-dörd çəngə tükü
qaldıraraq bu təhlükənin qarşısını alır. Bunlar qanadın səthindən
havanın düz xətt halında keçməsinə və quşun rahatlıqla yerə enməsinə
kömək edir.
Qaynaq: http://az.wikipedia.org/wiki/Qartal
Qaynaq: http://az.wikipedia.org/wiki/Qartal
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder